
Le participe passé
Le participe passé? Wyobraź sobie, że jesteś archeologiem języka francuskiego, który odkrywa tajemnice przeszłości. Każdy czasownik, jak skarb ukryty w piaskach czasu, ma swoje historie i formy, które warto odkryć. Jednym z kluczowych elementów tej przeszłości jest le participe passé – imiesłów przeszły, który pozwala nam zagłębić się w świat czasów złożonych i przymiotników.
Le participe passé jest jak magiczny klucz, który otwiera drzwi do przeszłości w języku francuskim. Bez niego nie moglibyśmy mówić o wydarzeniach, które miały miejsce w przeszłości, ani opisywać czynności, które zakończyły się przed momentem mówienia. Jest to nieodzowna część codziennej komunikacji, pozwalająca na tworzenie bardziej złożonych i precyzyjnych wypowiedzi.
Imiesłów przeszły w języku francuskim wywodzi się z łaciny, podobnie jak wiele innych elementów tego pięknego języka. W łacinie forma imiesłowu przeszłego była używana do opisania czynności, które zostały zakończone. Ta tradycja przetrwała wieki, aż do współczesnego języka francuskiego, gdzie le participe passé odgrywa kluczową rolę w tworzeniu czasów złożonych, takich jak passé composé, plus-que-parfait i futur antérieur.
Spis treści
Czym jest Le participe passé?
Le participe passé to forma biernikowa czasownika, która wyraża zdarzenie lub stan z przeszłości. W języku francuskim tworzy się ją poprzez dodanie specjalnej końcówki do końca czasownika, której forma zależy od jego rodzaju.
Participe passé (imiesłów przeszły) to forma czasownika, która jest używana w języku francuskim do tworzenia czasów złożonych, takich jak passé composé, plus-que-parfait, futur antérieur i innych. Może również pełnić funkcję przymiotnika.
Tworzenie imiesłowu przeszłego
Tworzenie imiesłowu przeszłego zależy od grupy czasownika:
Pierwsza grupa czasowników (czasowniki zakończone na -er)
- Zasada: Usuń końcówkę -er i dodaj -é
- Przykład:
- parler• mówić, • rozmawiać, • przemawiać, • gadać, • opowiadać, Odmiana czasownika parler we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim Indicatif (Tryb oznajmujący) Présent (Czas teraźniejszy): OsobaOdmianajeparletuparlesil/elleparlenousparlonsvousparlezils/ellesparlent Passé Composé (Czas przeszły dokonany): OsobaOdmianaj'ai parlétuas parléil/ellea parlénousavons parlévousavez parléils/ellesont parlé Imparfait (Czas przeszły niedokonany): OsobaOdmianajeparlaistuparlaisil/elleparlaitnousparlionsvousparliezils/ellesparlaient Plus-que-parfait (Czas zaprzeszły): OsobaOdmianaj'avais parlétuavais parléil/elleavait parlénousavions parlévousaviez parléils/ellesavaient parlé Passé Simple (Czas przeszły prosty): More (mówić) → parlé
- aimerAimer – kochać, lubić, uwielbiać, cenić sobie. Odmiana Czasownika Aimer Poniżej znajduje się pełna odmiana czasownika aimer we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim. Indicatif (Tryb Oznajmujący) CzasAimer (Ja)Aimer (Ty)Aimer (On/Ona/Ono)Aimer (My)Aimer (Wy)Aimer (Oni/One)Présentj’aimetu aimesil/elle aimenous aimonsvous aimezils/elles aimentImparfaitj’aimaistu aimaisil/elle aimaitnous aimionsvous aimiezils/elles aimaientPassé Composéj’ai aimétu as aiméil/elle a aiménous avons aimévous avez aiméils/elles ont aiméPlus-que-parfaitj’avais aimétu avais aiméil/elle More (kochać) → aimé
Druga grupa czasowników (czasowniki zakończone na -ir)
Trzecia grupa czasowników (czasowniki nieregularne)
- Nie ma jednej reguły, dlatego każda forma jest inna i trzeba ją zapamiętać.
- Przykład:
- prendre (brać) → pris
- voir (widzieć) → vu
- faireCzasownik faire oznacza: robić, czynić, wykonywać, sporządzać, dokonywać Odmiana czasownika faire we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim: Indicatif (Oznajmujący) Présent (Czas teraźniejszy): OsobaOdmianajefaistufaisil/ellefaitnousfaisonsvousfaitesils/ellesfont Passé Composé (Czas przeszły dokonany): OsobaOdmianaj'ai faittuas faitil/ellea faitnousavons faitvousavez faitils/ellesont fait Imparfait (Czas przeszły niedokonany): OsobaOdmianajefaisaistufaisaisil/ellefaisaitnousfaisionsvousfaisiezils/ellesfaisaient Plus-que-parfait (Czas zaprzeszły): OsobaOdmianaj'avais faittuavais faitil/elleavait faitnousavions faitvousaviez faitils/ellesavaient fait Passé Simple (Czas przeszły prosty): OsobaOdmianajefistufisil/ellefitnousfîmesvousfîtesils/ellesfirent Passé Antérieur More (robić) → fait
Użycie imiesłowu przeszłego
Passé composé
- Tworzenie: czasownik posiłkowy (avoiravoir Czasownik "avoir" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "mieć" i pełni również rolę czasownika posiłkowego, używanego do tworzenia czasów złożonych. Jest to czasownik nieregularny, należący do drugiej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "avoir": • mieć, More lub êtreOdmiana czasownika être être Czasownik "être" w języku francuskim oznacza "być". Jest to jeden z najbardziej podstawowych i nieregularnych czasowników w języku francuskim, używany zarówno jako czasownik posiłkowy, jak i samodzielny. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. êtrePolskie tłumaczenia czasownika "être"Odmiana czasownika "être" we wszystkich czasach i trybach More) w czasie teraźniejszym + imiesłów przeszły
- Przykład:
Plus-que-parfait
- Tworzenie: czasownik posiłkowy (avoiravoir Czasownik "avoir" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "mieć" i pełni również rolę czasownika posiłkowego, używanego do tworzenia czasów złożonych. Jest to czasownik nieregularny, należący do drugiej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "avoir": • mieć, More lub êtreOdmiana czasownika être être Czasownik "être" w języku francuskim oznacza "być". Jest to jeden z najbardziej podstawowych i nieregularnych czasowników w języku francuskim, używany zarówno jako czasownik posiłkowy, jak i samodzielny. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. êtrePolskie tłumaczenia czasownika "être"Odmiana czasownika "être" we wszystkich czasach i trybach More) w imparfait + imiesłów przeszły
- Przykład:
- J’avais parlé (Mówiłem/mówiłam wcześniej)
- Elle était allée (Ona poszła wcześniej)
Futur antérieur
- Tworzenie: czasownik posiłkowy (avoiravoir Czasownik "avoir" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "mieć" i pełni również rolę czasownika posiłkowego, używanego do tworzenia czasów złożonych. Jest to czasownik nieregularny, należący do drugiej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "avoir": • mieć, More lub êtreOdmiana czasownika être être Czasownik "être" w języku francuskim oznacza "być". Jest to jeden z najbardziej podstawowych i nieregularnych czasowników w języku francuskim, używany zarówno jako czasownik posiłkowy, jak i samodzielny. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. êtrePolskie tłumaczenia czasownika "être"Odmiana czasownika "être" we wszystkich czasach i trybach More) w futur simple + imiesłów przeszły
- Przykład:
- J’aurai parlé (Będę mówił/mówiła)
- Elle sera allée (Ona pójdzie)
Zgoda imiesłowu przeszłego
Imiesłów przeszły może zgadzać się z podmiotem lub dopełnieniem w liczbie i rodzaju, w zależności od czasownika posiłkowego i jego roli w zdaniu:
Z czasownikiem “être”
Z czasownikiem “avoir”
- Imiesłów przeszły zgadza się z dopełnieniem bezpośrednim, jeśli znajduje się ono przed czasownikiem
- Przykład:
Rozbudowana tabela z Le participe passé
Pierwsza grupa czasowników (-er)
Infinitive | Participe passé | Tłumaczenie |
---|---|---|
parler• mówić, • rozmawiać, • przemawiać, • gadać, • opowiadać, Odmiana czasownika parler we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim Indicatif (Tryb oznajmujący) Présent (Czas teraźniejszy): OsobaOdmianajeparletuparlesil/elleparlenousparlonsvousparlezils/ellesparlent Passé Composé (Czas przeszły dokonany): OsobaOdmianaj'ai parlétuas parléil/ellea parlénousavons parlévousavez parléils/ellesont parlé Imparfait (Czas przeszły niedokonany): OsobaOdmianajeparlaistuparlaisil/elleparlaitnousparlionsvousparliezils/ellesparlaient Plus-que-parfait (Czas zaprzeszły): OsobaOdmianaj'avais parlétuavais parléil/elleavait parlénousavions parlévousaviez parléils/ellesavaient parlé Passé Simple (Czas przeszły prosty): More | parlé | mówić |
aimerAimer – kochać, lubić, uwielbiać, cenić sobie. Odmiana Czasownika Aimer Poniżej znajduje się pełna odmiana czasownika aimer we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim. Indicatif (Tryb Oznajmujący) CzasAimer (Ja)Aimer (Ty)Aimer (On/Ona/Ono)Aimer (My)Aimer (Wy)Aimer (Oni/One)Présentj’aimetu aimesil/elle aimenous aimonsvous aimezils/elles aimentImparfaitj’aimaistu aimaisil/elle aimaitnous aimionsvous aimiezils/elles aimaientPassé Composéj’ai aimétu as aiméil/elle a aiménous avons aimévous avez aiméils/elles ont aiméPlus-que-parfaitj’avais aimétu avais aiméil/elle More | aimé | kochać |
regarder | regardé | oglądać |
danser | dansé | tańczyć |
travailler | travaillé | pracować |
Druga grupa czasowników (-ir)
Infinitive | Participe passé | Tłumaczenie |
---|---|---|
finir | fini | kończyć |
choisir | choisi | wybierać |
grandir | grandi | rosnąć |
réussir | réussi | odnosić sukces |
réfléchir | réfléchi | myśleć, rozważać |
Trzecia grupa czasowników (czasowniki nieregularne)
Infinitive | Participe passé | Tłumaczenie |
---|---|---|
avoiravoir Czasownik "avoir" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "mieć" i pełni również rolę czasownika posiłkowego, używanego do tworzenia czasów złożonych. Jest to czasownik nieregularny, należący do drugiej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "avoir": • mieć, More | eu | mieć |
êtreOdmiana czasownika être être Czasownik "être" w języku francuskim oznacza "być". Jest to jeden z najbardziej podstawowych i nieregularnych czasowników w języku francuskim, używany zarówno jako czasownik posiłkowy, jak i samodzielny. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. êtrePolskie tłumaczenia czasownika "être"Odmiana czasownika "être" we wszystkich czasach i trybach More | été | być |
faireCzasownik faire oznacza: robić, czynić, wykonywać, sporządzać, dokonywać Odmiana czasownika faire we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim: Indicatif (Oznajmujący) Présent (Czas teraźniejszy): OsobaOdmianajefaistufaisil/ellefaitnousfaisonsvousfaitesils/ellesfont Passé Composé (Czas przeszły dokonany): OsobaOdmianaj'ai faittuas faitil/ellea faitnousavons faitvousavez faitils/ellesont fait Imparfait (Czas przeszły niedokonany): OsobaOdmianajefaisaistufaisaisil/ellefaisaitnousfaisionsvousfaisiezils/ellesfaisaient Plus-que-parfait (Czas zaprzeszły): OsobaOdmianaj'avais faittuavais faitil/elleavait faitnousavions faitvousaviez faitils/ellesavaient fait Passé Simple (Czas przeszły prosty): OsobaOdmianajefistufisil/ellefitnousfîmesvousfîtesils/ellesfirent Passé Antérieur More | fait | robić |
prendre | pris | brać |
voir | vu | widzieć |
vouloirCzasownik "vouloir" w języku francuskim oznacza "chcieć". Jest to czasownik nieregularny, który odmieniany jest w sposób charakterystyczny dla swojej grupy. Jego użycie jest bardzo powszechne w codziennej komunikacji, a zrozumienie jego odmiany we wszystkich czasach i trybach jest kluczowe dla płynności w języku francuskim. Poniżej przedstawiona jest pełna odmiana czasownika "vouloir" w różnych czasach i trybach, a także przykłady zdań More | voulu | chcieć |
pouvoirCzasownik "pouvoir" w języku francuskim oznacza "móc" lub "potrafić". Jest to czasownik nieregularny, który odmieniany jest w sposób charakterystyczny dla swojej grupy. Jego użycie jest bardzo powszechne w codziennej komunikacji, a zrozumienie jego odmiany we wszystkich czasach i trybach jest kluczowe dla płynności w języku francuskim. Poniżej przedstawiona jest pełna odmiana czasownika "pouvoir" w różnych czasach i trybach, a także More | pu | móc |
savoirCzasownik "savoir" w języku francuskim oznacza "wiedzieć" lub "umieć". Jest to czasownik nieregularny, który odmieniany jest w sposób charakterystyczny dla swojej grupy. Jego użycie jest bardzo powszechne w codziennej komunikacji, a zrozumienie jego odmiany we wszystkich czasach i trybach jest kluczowe dla płynności w języku francuskim. Poniżej przedstawiona jest pełna odmiana czasownika "savoir" w różnych czasach i trybach, a także More | su | wiedzieć, umieć |
devoirdevoir Czasownik "devoir" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "musieć", "być zobowiązanym do", "być winien" lub "powinien". Jest to czasownik nieregularny, należący do trzeciej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "devoir": • musieć, • być zobowiązanym do, More | dû | musieć |
diredire Czasownik "dire" jest jednym z najważniejszych i najczęściej używanych czasowników w języku francuskim. Oznacza "mówić", "powiedzieć", "stwierdzać" lub "oznaczać". Jest to czasownik nieregularny, należący do trzeciej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika dire mówić, powiedzieć, stwierdzać, oznaczać, informować, Odmiana czasownika "dire" we More | dit | mówić |
écrire | écrit | pisać |
lire | lu | czytać |
mettre | mis | kłaść, wkładać |
ouvrir | ouvert | otwierać |
venir | venu | przychodzić |
mourir | mort | umrzeć |
naître | né | rodzić się |
recevoir | reçu | otrzymywać |
Czasowniki z odmianą posiłkową “être” w passé composé
Infinitive | Participe passé | Tłumaczenie |
---|---|---|
aller | allé | iść |
venir | venu | przychodzić |
entrer | entré | wchodzić |
sortir | sorti | wychodzić |
monter | monté | wchodzić (do góry) |
descendre | descendu | schodzić |
arriverarriver Czasownik "arriver" w języku francuskim oznacza "przybywać", "dostawać się", "zdarzać się", "osiągać". Jest to czasownik regularny należący do pierwszej grupy czasowników zakończonych na -er. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "arriver" • przybywać, • dostawać się, • zdarzać się, • osiągać, • dotrzeć, Odmiana More | arrivé | przybywać |
partirCzasownik "partir" w języku francuskim oznacza "wychodzić", "odchodzić", "opuszczać", "wyjeżdżać" lub "wyruszać". Jest to czasownik nieregularny, należący do trzeciej grupy czasowników. Poniżej przedstawiam pełną odmianę tego czasownika we wszystkich czasach i trybach, wraz z polskimi tłumaczeniami oraz przykładami użycia. Polskie tłumaczenia czasownika "partir": wychodzić, odchodzić, opuszczać, wyjeżdżać, wyruszać, Odmiana czasownika partir we wszystkich czasach i trybach w języku francuskim: Indicatif More | parti | odchodzić |
retourner | retourné | wracać |
naître | né | rodzić się |
mourir | mort | umierać |
rester | resté | zostawać |
tomber | tombé | upadać |
Uwagi dotyczące zgody imiesłowu przeszłego
Ciekawostki i uwagi dotyczące Le participe passé
- Korzenie łacińskie: Le participe passé w języku francuskim wywodzi się bezpośrednio z formy przeszłej łacińskiego imiesłowu, który pełnił podobne funkcje w opisach zakończonych czynności.
- Różne końcówki w zależności od grupy: Końcówki imiesłowów przeszłych różnią się w zależności od grupy czasowników: -é dla pierwszej grupy, -i dla drugiej i bardzo zróżnicowane formy dla trzeciej grupy.
- Użycie z “être” i “avoir”: Czasowniki posiłkowe “être” i “avoir” są używane do tworzenia czasów złożonych z imiesłowem przeszłym. Jednak niektóre czasowniki zawsze używają “être”, co wpływa na zgodność imiesłowu z podmiotem.
- Podwójna funkcja: Imiesłów przeszły może pełnić funkcję zarówno czasownika, jak i przymiotnika, np. “La porte est fermée” (Drzwi są zamknięte).
- Czasowniki zwrotne: Wszystkie czasowniki zwrotne (z “se”) używają “être” jako czasownika posiłkowego w passé composé, np. “Je me suis lavé”.
Uwagi:
- Zgoda imiesłowu: Gdy imiesłów przeszły używany jest z “être”, zgadza się w rodzaju i liczbie z podmiotem. Gdy używany jest z “avoir”, zgadza się z dopełnieniem bezpośrednim, jeśli znajduje się ono przed czasownikiem.
- Wyjątki nieregularne: Trzecia grupa czasowników zawiera wiele nieregularnych form imiesłowów przeszłych, które trzeba zapamiętać indywidualnie, np. “écrire” (pisać) → “écrit”.
- Czasowniki ruchu: Większość czasowników ruchu używa “être” jako czasownika posiłkowego, np. “aller” (iść) → “Je suis allé(e)”.
- Akcenty: W imiesłowach przeszłych z pierwszej grupy zawsze znajduje się akcent nad “é”, np. “parlé”.
- Zmiana znaczenia: Niektóre czasowniki zmieniają znaczenie w zależności od tego, czy są używane z “être” czy “avoir”, np. “monter” (wchodzić) → “Il est monté” (On wszedł) vs. “Il a monté l’escalier” (On wszedł po schodach).
Podsumowanie
Le participe passé jest kluczowym elementem w tworzeniu czasów złożonych w języku francuskim. Jego poprawne stosowanie wymaga znajomości zasad tworzenia i zgody imiesłowu przeszłego. Ćwiczenie tworzenia i używania imiesłowów przeszłych w różnych czasach pomoże w płynnym i poprawnym posługiwaniu się językiem francuskim.
Bardzo wartościowe informacje – idealne dla podróżników!
Super wpis! Francja nigdy nie przestaje mnie fascynować!